पुणे- नाशिक सेमी हायस्पीड रेल्वे प्रकल्पाचे आणखी एक पाऊल पुढे….

१ तास ४५ मिनिटांत पुणे – नाशिक

नाशिक या दोन्ही शहरांमधील प्रवासाचा कालावधी अवघ्या दोन तासांपर्यंत कमी करणाऱ्या महत्त्वाकांक्षी पुणे-नाशिक सेमी हायस्पीड रेल्वे प्रकल्पाने आणखी एक पाऊल पुढे टाकले आहे.

प्रतिनिधी —

पुणे-नाशिक या दोन्ही शहरांमधील प्रवासाचा कालावधी अवघ्या दोन तासांपर्यंत कमी करणाऱ्या महत्त्वाकांक्षी पुणे-नाशिक सेमी हायस्पीड रेल्वे प्रकल्पाने आणखी एक पाऊल पुढे टाकले आहे. केंद्र सरकारच्या वित्त आयोगाच्या मंजुरीनंतर ‘महाराष्ट्र रेल्वे इन्फ्रास्ट्रक्चर डेव्हलपमेंट कॉर्पोरेशन’ने (महारेल) या प्रकल्पातील रेल्वे स्थानकांसाठी इच्छुक कंपन्यांकडून स्वारस्य अभिव्यक्ती प्रस्ताव (ईओआय) मागवले आहेत.

पुणे-नाशिक सेमी हायस्पीड रेल्वेसाठी पुणे, नगर आणि नाशिक या तिन्ही जिल्ह्यांमध्ये सध्या भूसंपादनाची प्रक्रिया सुरू आहे. केंद्र सरकारकडून अंतिम मान्यता मिळणे बाकी असले, तरी या रेल्वेमार्गासाठी पुढील टप्प्यातील तयारी ‘महारेल’ने आरंभली आहे. त्याअंतर्गत या मार्गावरील सर्व स्टेशन्सचे बांधकाम, त्या लगतचा परिसर, पादचारी पूल आणि इतर सर्व अनुषंगिक कामांसाठी इच्छुक कंपन्यांकडून प्रस्ताव मागविण्यात आले आहेत. भारतीय रेल्वेच्या स्टेशन बांधकाम नियमांनुसार ‘महारेल’कडून तयार होणाऱ्या आराखडा/रचनेनुसार या स्टेशनचे बांधकाम प्रस्तावित करण्यात आले आहे. यामध्ये पुणे स्टेशन ते हडपसर दरम्यानचा रेल्वेमार्ग पूर्णतः उन्नत स्वरूपात असल्याने या दोन्ही स्टेशनच्या रचनेवर अधिक लक्ष द्यावे लागणार आहे. हे प्रस्ताव पाठविण्यासाठी पाच एप्रिलपर्यंत मुदत देण्यात आली आहे.

‘पुणे-नाशिक सेमी हायस्पीड’ रेल्वे प्रकल्पाला राज्य मंत्रिमंडळाने मार्च २०२१मध्ये मान्यता दिली होती. रेल्वे बोर्डानेही गेल्या वर्षी या प्रकल्पाला हिरवा कंदील दाखविला. या प्रकल्पासाठी एकूण १६ हजार ३९ कोटी रुपये खर्च अपेक्षित आहे. या प्रकल्पासाठी पुणे, नगर आणि नाशिक जिल्ह्यातील १४५८ हेक्टर जमीन संपादित करावी लागणार आहे.

चार स्थानके वगळली

‘महारेल’ने सुरुवातीला तयार केलेल्या सविस्तर प्रकल्प आराखड्यात (डीपीआर) पुणे आणि नाशिकसह एकूण २४ स्थानकांचा समावेश होता. मात्र, पाहणी आणि मार्गाची आखणी पूर्ण झाल्यानंतर त्यामधील चार स्थानके वगळण्यात आली. आता या मार्गांवर २० स्थानकेच असतील. पुण्यातील कोलवडी, नगरमधील जांबुत, देवठाण आणि नाशिकमधील दोडी ही स्थानके वगळली आहेत. पुणे-नाशिक रेल्वे प्रकल्पाच्या स्थानकांसाठी स्वारस्य अभिव्यक्ती अहवालाची मागणी, भूसंपादनाचे काम सुरू असले, तरीही या प्रकल्पाला केंद्र सरकारच्या आर्थिक व्यवहार समितीच्या मान्यतेची प्रतीक्षा आहे.

प्रकल्पातील स्थानके

पुणे (टर्मिनल), हडपसर, मांजरी, वाघोली, आळंदी, चाकण, राजगुरुनगर, मंचर, नारायणगाव, आळेफाटा, बोटा, साकुर, आंबोरे, संगमनेर, निमोण, नांदुर-शिंगोटे, सिन्नर, मुढारी, वडगाव पिंगळा, नाशिक (टर्मिनल)

केंद्र, राज्याचे ३२०० कोटी रुपये

या प्रकल्पासाठी १६,०३९ कोटी रुपये एकूण खर्च अपेक्षित आहे. त्यामध्ये केंद्र आणि राज्य सरकार प्रत्येकी ३२०८ कोटी रुपये आर्थिक हिस्सा देतील. ९६२४ कोटी रुपये कर्ज स्वरूपात उभारले जाणार आहेत. कर्जाची परतफेड होईपर्यंत पुढील अकरा वर्षांच्या कालावधीत १० हजार २३८ कोटी रुपयांचे अर्थसहाय्य देण्यास राज्य सरकारने मान्यता दिली आहे. या प्रकल्पासाठी जमीन अधिग्रहणासाठी मुद्रांक शुल्कात माफीही देण्यात आली आहे.

प्रकल्प एका दृष्टिक्षेपात

२३५ किलोमीटर प्रकल्पाचे अंतर, २०० किमी/प्रति तास रेल्वेचा अपेक्षित वेग, एक तास ४५ मिनिटे पुणे-नाशिक दरम्यान प्रवासाचा कालावधी.

मार्गावरील प्रस्तावित स्थानके २०, लहान-मोठे बोगदे १८, अंतिम परवानगीची प्रतीक्षा,

भूसंपादनाची सद्यस्थिती – तिन्ही जिल्ह्यांतील एकूण गावे १०२, मोजणी पूर्ण झालेली गावे ८५.

पुणे-नाशिक रेल्वेसाठी बहुतांश परवानग्या प्राप्त झाल्या आहेत. आता फक्त केंद्रीय मंत्रिमंडळाच्या मान्यतेची प्रतीक्षा आहे. केंद्रीय मंत्रिमंडळाची मोहोर उमटल्यानंतर काम गतीने व्हावे, यासाठी स्टेशनच्या बांधकामाचे प्रस्ताव मागविण्यात आले आहेत. या प्रकल्पासाठी केंद्र सरकार सकारात्मक असून लवकरच या प्रकल्पाचे प्रत्यक्ष काम सुरू होईल.

– डॉ. अमोल कोल्हे, खासदार